Yeni Neslin Çalışma Tercihi: Esnek Ekonomi Nedir?
Esnek ekonomi, bağımsız ve dijital platformlar üzerinden kısa süreli işlerin yapıldığı, serbest çalışma (freelance) sistemine benzer bir ekonomik yapıdır.
Ekonomik gelişmeler gün geçtikçe artmakta ve yeni terimlerle karşılaşılmaktadır. Esnek ekonomi nedir ne işe yarar gibi sorular, esnek ekonomi teriminin kullanımının artmasıyla sıklıkla sorulmaya başlamıştır. Esnek ekonomi, freelancer çalışma sistemiyle benzerliklere sahiptir. Freelance, özgür bir şekilde dilediği alanda çalışabilmeyi temsil eden bir gelişmedir. Esnek ekonomi de bağımsız sözleşmelerden oluşan, kısa süren, mikro seviyede işler yapılan dijital piyasayı tanımlamak için kullanılan bir terimdir.
Freelance terimiyle uyuşmadığı nokta ise esnek ekonominin tamamı dijital alanlarla gerçekleşmesidir. Esnek ekonomi sayesinde üreticiler kolaylıkla tüketicilere ulaşabiliyor. İşverenler kendi talepleriyle uyuşan çalışanlarla esnek online platformlar aracılığıyla ulaşıyor. Esnek ekonomi aynı zamanda istediği tam zamanlı işi bulamayan ya da ek gelir elde etmek isteyen insanlar için daha fazla tercih edilir hale geliyor.
Freelance yani serbest çalışan kurumların mesai saatlerine uygun olarak çalışmak yerine kendi diledikleri saatlerde çalışmalarına olanak sağlıyor. İstedikleri her yerden çalışabiliyorlar. Böylece bir ofise ya da iş yerine gitmek için zaman kaybetmeyerek kendi diledikleri ortamda rahat bir şekilde çalışabiliyorlar. Bu çalışma sistemi son derece rahat gibi gözükse de bazı dezavantajlara da sahip. Örneğin öz disipline sahip olmayan çalışanlar bunun yanı sıra kendilerini geliştirmekten uzak duruyorlarsa bu nedenle işlerinin verimi azalıyor. Verimsiz işler de serbest çalışanların itibarlarının azalmasına neden veriyor. Üstelik kendi sigortalarını da kendileri karşılamaları gerekiyor.
Serbest Çalışma Oranlarının Artışı
Serbest çalışan freelancerlar genellikle grafik tasarımı, metin yazarlığı, çevirmenlik ve editörlük gibi mesleklerde çalışmaktadırlar. Fakat online olarak satış gerçekleştirenler, Uber şoförleri, online danışmanlık hizmeti sunanlar, mevsimlik çalışanlar, sanatçılar, dijital pazarlama uzmanları ve influencerlar da esnek ekonomiye dahil meslek grupları arasında yer alıyor.
Esnek ekonomi biçiminin büyümesine katkıda bulunanlar bu meslek gruplarına sahip kişiler ve bu kişilerle çalışan şirketlerdir. Bu sayede ülkemizdeki esnek ekonomi gittikçe büyümeye devam etmektedir. Global olarak serbest çalışma platformlarından biri olan Upwork’ün araştırmalarına göre Amerika’da 57,3 milyon kişi serbest çalışan olarak geçmektedir. 2027’de bu rakamların daha da artarak 80 milyonu geçeceği öngörülüyor.
Küresel danışmanlık şirketleri arasında yer alan Deloitte’nin 2018’de gerçekleştirdiği araştırmaya göre 36 ülkede Y kuşağına mensup 10 bin 455 insanın tam zamanlı çalışanlarının %64’ü kendi mesleklerinin yanı sıra para kazanmak için ek işlere başvuruyor. Ülkemizde 1,2 milyon insan aktif olarak serbest çalışan meslek grubuna dahil.
Pandemiyle birlikte evden çalışmanın normalleşmesiyle birlikte dijital alanda pek çok gelişme yaşanmıştır. Bu gelişmeler hem çalışanları hem de kurumları oldukça etkilemiştir. Dijital mecralar aracılığıyla ev ortamından herhangi bir yere hizmet verilebilmesi, bu çalışma türüne duyulan talebi arttırmıştır.
Serbest Çalışanların Uyması Gereken Kurallar
Esnek ekonomi alanında çok önemli bir yere sahip olan serbest çalışma biçimi tüm dünyada giderek artmaktadır. Bu alanda çalışan kişiler hem verimli çalışabilmek hem de itibar kazanabilmek için bazı koşullara uymalıdır. Bunlardan en önemlisi öz disiplini sağlamaktan geçer. Ev rahatlığında çalışan insanlar daha rahat ya da daha üşengeç davranabilirler. Bu da işlerin gecikmesine ya da istenilen kalitede olmasını önleyebilir. Eğer evden çalışılacaksa kişi kendi kendisinin patronu olduğunu bilmeli, buna göre disiplinli olmalıdır.
Esnek ekonomiye dahil olmanın en güzel yanlarından biri, sizin stres yapmanıza neden olacak iş ortamının yer almamasıdır. Sabah toplu taşıma ya da trafik derdi olmadan dilediğiniz saatte uyanıp işlerinizi yönetebilirsiniz. Serbest çalışanlar, fiziksel iş ortamında çalışanlara göre daha az stres düzeyine sahip olur. Bu da yaptıkları işlerin veriminin artmasını sağlar.
Ne zaman çalışıp ne zaman yemek yiyeceğine, spor yapacağına ya da boş vakit geçireceğine karar vermekte özgür olan serbest çalışanlar, kendi ihtiyaçlarını daha kolay tespit ederler. Bu özgürlük işlerin bir noktada aksamasına, molaların uzamasına ve işin son ana kalmasına neden olabilir. Dolayısıyla bu işle uğraşan insanlar mutlaka öz disiplinlerine dikkat etmeli, her gün uyabilecekleri çalışma düzeniyle işlerini yürütmelidirler.
Esnek Ekonominin Zorlukları
Esnek ekonomi grubuna dahil olan kişiler oldukça rahat çalışma ortamına sahiptirler. Bu ortamın elbette dezavantajları da vardır.
- İşinde özensiz olan ve disiplinsiz çalışan kişilerde itibar kaybının görülmesi büyük bir olasılıktır. Üstelik kişilerin kendilerini yaptıkları alanda geliştirmesi daha uzun sürebilir.
- Bunun yanı sıra zaman zaman iş bulmadan zorluklar yaşanabilmektedir. Çünkü kişi belli bir kurum ya da şirket bünyesinde çalışmamaktadır.
- Çalışmalarını tek başlarına gerçekleştiren freelancerlar mutlaka kendi reklamlarını yapmalıdırlar. Ellerinde işi ve ürünü kendileri pazarlamak durumunda olan freelancerlar mutlaka kendilerini öne çıkarabilecek işler yapmalı ve bunu kullanmalıdırlar.
- Kişiler mutlaka kendi iş alanlarında güncel kalmalı ve gelişmeleri takip etmelidirler. Aksi halde yeniliklerden habersiz bir şekilde gelişmeleri mümkün değildir.
Kişiler kendi sağlık giderlerinden ve emekliliklerinden sorumludurlar. Serbest çalışanların izin alabileceği bir merci yoktur ve hastalık ya da tatil gibi durumlarda çalışılmayan her gün için para kaybedileceği göz önüne alınmalıdır. Kişiler buna uygun olarak birikimlerini yapmalıdırlar. - Devamlı pratik yaparak kendilerini alanlarında geliştirmelidirler.