Ekonomi Hakkındaki Terimleri Biliyor Musunuz?

Finansal gelişmelerin oldukça yoğun olduğu ülkemizde ekonomik terim kullanımı da gittikçe artmaktadır. Ekonomi, gündelik hayatımızı doğrudan etkiler hale geldiğinden bu alanda yaşanan gelişmeleri takip etme eğilimindeyiz. Ekonomik haberleri ve gündemi en iyi şekilde takip edebilmek adına bu ekonomi terimleri sözlüğü yazımızı sizler için hazırladık. Bu kelimelerin anlamlarını bilerek ekonomik gelişmeleri daha kolay bir şekilde takip edebilir ve anlayabilirsiniz.

Açığa Satış

Sahip olunmayan varlıkların ödünç alınıp satılması, daha düşük fiyatlardan geri alınarak kar edilmesi anlamına gelir.

Akreditif

Bir malın ihraç ya da ithal edilirken bu malın bedelinin anlaşılan şartların karşılanması durumunda ödenmesi anlamına gelir. Bu işlemleri finansal kurum ile gerçekleştirmektedirler. Akreditif, ihracatçının yetkili bankalara gönderilen teminat mektubunu da kapsamaktadır.

Amortisman

Bir varlığın ekonomik süresi boyunca yaşanan değer kaybının maliyet şeklinde dağıtılması anlamına gelir.

Arbitraj

Fiyat farklarından faydalanmak için aynı varlığın farklı piyasa ya da zamanlardaki fiyat değişimlerinden kar elde etme işlemi için kullanılan terimdir. Bu işlem aynı ya da farklı piyasada işleme tabi tutulan ürünlerin normal fiyatlarıyla işleme tabi tutuldukları fiyat arasında fark olmasıyla birlikte meydana gelir.

Beta Katsayısı

Bir yatırımın piyasa riskine göre olan tepkisini ölçmek için kullanılan göstergeyi kapsar.

Borsa

Bonolar ve hisse senedi gibi finansal durumların alım satımının gerçekleştiği piyasaya verilen addır.

Bono

Sabit gelirli menkul kıymet türü arasında yer almaktadır. Vade süresi bir yıldan kısa bir menkul kıymettir. Kamu ya da özel şirketlerce kısa vadeli borçlanma için kullanılır. Ülkelerin merkezi yöntemlerine göre ihraç edilen bono türüne hazine bonosu adı verilmektedir.

Broker

Finansal piyasada işlem gerçekleştiren tarafların yalnızca talebiyle alakalı piyasalara ileten finansal aracı ya da gerçek kişilere verilen addır.

Cari Denge

Ödeme dengelerinin temellerinden biridir. Ülkenin diğer ülkelere gerçekleşen tüm ticaretleri gösterir.

Cari Hesap

Uluslararası ticari girişimlerle ortaya çıkan gider ve gelir miktarlarının kayıt altında tutulduğu hesaplara verilen addır.

Call Opsiyonu

Belirlenmiş bir varlığın yine belirlenmiş tarihte belirli bir fiyat üzerinden alma hakkını tanımlamak için kullanılmaktadır.

Dalga Kuru

Reel ve dışsal sektörlerden gelen şok durumlarına direnen sistemdir. Gün içinde devamlı olarak yenilenmektedir.

Dalgalı Kur

Bir ülkedeki para biriminin serbest bir şekilde piyasaya göre değer kaybetmesi ya da kazanmasını tanımlamak için kullanılır.

Deflasyon

Belli bir dönemde fiyatların genelinde yaşanan düşüşlere verilen addır. Negatif enflasyon olarak da adlandırılmaktadır. Fakat piyasadaki her düşüş deflasyon değildir. Deflasyonun olması için fiyat düşüşlerinin ne kadar olursa olsun bir dönem boyunca yaşanıp devam etmesi gerekmektedir. Deflasyonun hesaplanabilmesi için ürün ve malların ağırlıklarının hesaplanması gerekir.

Devalüasyon

Bir dövizin başka bir döviz türüne ya da genel dövize karşı değer kaybetme durumunu açıklamak için kullanılır. Bu terimin tam tersi ise revalüasyondur.

Eğilim

Piyasadaki fiyatların belli bir yöne doğru devamlı gerçekleştirdiği eğimi açıklamak için kullanılan bir terimdir.

Eurobond

Devletler, şirketler ya da kurumlar tarafından yabancı para olarak yurt dışına ihraç edilen kupon ödemeli ya da uzun vadeli tahvilleri açıklamak için kullanılmaktadır.

Ekonometri

Ekonomik teorilerin istatiksel ve matematiksel yöntemlerle analiz edilip test edilmesine verilen addır.

Endeks

Belirli varlık, piyasa ya da sektör sınıfını gösteren hisse senetlerinin performansını ölçmek amaçlı kullanılan sisteme verilen addır.

Enflasyon

Birbirini takip eden dönemlerde fiyatların genel seviyesindeki yükselişi tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

Faiz

Tüketilmeden ancak tasarruf için ödünç verilen ya da farklı amaçlarla kullanılmayan ve başka birine ödünç verilen miktarlar için izlenilen ücreti temsilen kullanılır. Banka kredilerinde karşımıza sıklıkla çıkmaktadır. Bunun oransal faizine faiz oranı adı verilmektedir. Paranın zamanla değerini belirlemede önemli bir etkendir.

Faiz Oranı

Faiz oranları yıllık faiz oranı, dönemsel faiz oranı ve bileşik faiz oranı gibi farklı şekillerde tanımlanabilmektedir. Yıllık faiz oranı dönemsel faiz oranının bir yılın tümü adına hesaplanan faiz oranıdır. Dönemsel faiz oranı ise belirli bir dönemin sonunda ödenecek olan faizi belli etmek için kullanılır. Birleşik faiz oranı ise birbirini takip eden eş dönemler süresince faiz tutarı ve anaparanın devamlı borç verilmesi ya da borç alınması halinde elde edilecek faiz tutarını analiz etmek için kullanılır.

Fon

Borç olarak verilmiş olan paranın kullanılması için alınan miktara ya da mevduata karşılık olacak şekilde ödenen bedeli tanımlar.

Kaldıraç

Var olan bir yatırımın getirisini yükseltmeye ya da borçla yatırım yapmaya yönelik uygulanan yöntemi tanımlamak için kullanılır.

Konsolidasyon

Uluslararası borçlanmada borçlu olan devlet ya da bankanın alacaklı olan devlet ya da bankayla anlaşması, borcun vadesinin uzatılması ya da yapılandırılması için kullanılan bir terimdir.

Kur Riski

Döviz yani yabancı paralar arasındaki değişimlerin zamanla fazla yaşanmasından kaynaklanan riski tanımlamak için kullanılır.

Kripto Para

Merkezi bir yere bağlı olmadan güvenle kullanılan sanal para birimlerini temsil etmek için kullanılır.

Likidite

Gereklilikleri eksiksiz olarak karşılama gücü olan durumlar için kullanılır. Ayrıca vadesi gelmiş borç ya da borçları başka bir kaynaktan borç alarak ödeme gücünü belirtmek için de kullanılmaktadır.

Lot

Piyasadaki işlem gören varlık miktarının birimini temsilen kullanılır. Alım satım işlemindeki büyüklüğü anlatmak için kullanılır.

Maliyet Ortalaması

Bir dönemde alınan varlıklarının maliyetlerinin, toplam alınan varlığın miktarına bölünmesi ile ortaya çıkan ortalama birimin maliyetini tanımlamak amacıyla kullanılan bir terimdir.

Makas

Yatırım araçlarının ya da finansal ürünlerim alım satım fiyatı arasındaki fark ile sabit gelire mensup menkul kıymetlerin oranlarıyla risk taşımayan getiri oranı arasındaki farkı açıklamak için kullanılır.

Net Aktif

Bir yatırım fonu ya da şirketin toplam yükümlülüklerinin toplam varlıktan çıkarılmasıyla elde edilir.

Norminal Değer

Finansal enstrümanlarda yazılı olan ve ihraççılar tarafından ödenmesi gereken değerleri tanımlamak için kullanılır.

Nakit Akışı

Bir şirket ya da işletmenin bir dönemdeki nakit giriş ve çıkışının toplamını göstermek için kullanılan terimdir.

Opsiyon

Belli bir finansal varlığın taraflar tarafından tespit edilmiş bir kullanım fiyatından ileri bir zamanda satma ya da alma hakkını veren işlemlerdir.

Ortaklık

Bir ya da birden fazla kurum veya kişinin bir iş için bir araya gelerek kaynaklarını birleştirmesi anlamına gelir.

Para Piyasası

Vade bir yılan kısa olan fonlar, piyasada el değiştirmektedir. Bu piyasaya para piyasası adı verilir.

Piyasa Değeri

Bir şirketin hisse sayısının hisse başı piyasa fiyatıyla çarpılmasıyla elde edilen değeri tanımlamak için kullanılır.

PE Oranı

Hisse başına kazanç oranı hesaplamasında ortaya çıkan sonucu temsil eder. Bu hesaplamada şirketin hisse başına olan piyasa fiyatı ile hisse başı kazanç oranı çarpılır.

Sabit Kur Rejimi

Merkez bankasının Türk lirasının değerini dövize sabitlemesine verilen addır.

Sermaye Piyasası

Uzun vadeli fonların arz talebinin karşılandığı piyasaya verilen addır.

SWAP

Tarafların önceden anlaşılan şartlara göre finansal enstrümanlarını nakit ya da finansal varlıklarla takas ettiği anlaşmaya verilen addır. Yani dayanağı olan varlıkların karşılıklı olarak el değiştirmesi anlamına gelmektedir.

Sterilizasyon

Merkez bankalarının para arzı artışının etkilerini düzenlemek adına kullandığı açık piyasa uygulamalarıdır.

Teknik Analiz

Eski piyasa verileri ve fiyatlarının durumunu incelerek gelecekteki piyasa durumunu tahmin etmeye verilen addır.

Türev Araçları

Temel alınan varlığın mali hareketlerine bağlı değeri analiz edilen finansal sözleşmeleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

Uzun Pozisyon

Yatırımcının fiyat artışına göre beklentisiyle varlık satın almasını tanımlamak için kullanılır.

Uzlaşma Fiyatı

Vadeli işlemler ve opsiyon piyasalarındaki işlemin gün sonu belirlenen ve kar ile zarar hesaplarının gerçekleştiği fiyattır.

Volatilite

Varlığın fiyatındaki dalgalanmaların oranını ve fiyatların nasıl hızlı değişebileceğini tanımlamak için kullanılan terimdir.

Vade

Bir finansal sözleşme, borç ya da opsiyonun sona erdiği tarihi belirtmek için kullanılmaktadır.

Yatırım Fonu

Yatırımcıların paralarını birleştirerek bir işi ya da projeyi desteklemek adına tahvil ve hisse senedi gibi şekillerde yatırım gerçekleştiren finansal araçları tanımlamak için kullanılır.

Yield

Bir yatırımın belli dönemde sağladığı getirinin yüzde olarak ifade edilmesidir.

Zarar Durdurma (Stop Loss)

Yatırım yapan yatırımcıların zararlarını durdurmak için belirledikleri bir yöntemdir. Bu yöntem belirlenen fiyata ulaşıldığında otomatik olarak gerçekleşen yatırımın satılmasını sağlamaktadır.

Zorunlu Karşılık

Bankaların yükümlülüklerinin birazını merkez bankasından nakit olarak tutmaları gereken miktarı temsil etmek için kullanılır. Kanunen bu gerekli bir durumdur. Bu oran yükümlülüklerin vadesine ve para birimine göre değişiklik göstermektedir.

Zaman Değeri

Paranın piyasa içindeki zamanla değişen değerini ifade etmek için kullanılır.

Ekonomi alanında kullanılan bazı terimlere bu makalemizde yer verdik. Bu kavramlar, ekonomik işlemlerin daha kolay açıklanmasını ve daha kolay anlaşılmasını sağlamaktadır.